Diabetes type 2; voeding en demedicalisering
Doelgroep: mensen met Diabetes Type 2 en zorgprofessionals
Door Dr. Yvo Sijpkens – internist en medisch adviseur van Stichting Je Leefstijl Als Medicijn.
Ben je al lid log dan in
Deze handleiding voorziet zorgverleners van informatie voor de indicatie en toepassing van voeding en demedicalisatie als medische interventie bij patiënten met DM2 (DM2).
Geen medisch advies!
Dit artikel is géén medisch advies. Het dient ter voorlichting. Aanpassingen in medicatie altijd in overleg met uw behandelend arts.
Inleiding
Leefstijl is een belangrijke factor in het ontstaan van veel chronische ziekten, zoals obesitas, diabetes, hypertensie, chronische nierschade en hart- en vaatziekten.
Een langer bestaand ongezond voedingspatroon leidt samen met slaaptekort, stress, luchtvervuiling en bewegingsarmoede bij veel mensen vroeg of laat in het leven tot de vicieuze cirkel van hyperinsulinemie en insuline-resistentie.
Vooral overbewerkt voedsel bestaande uit een combinatie van suikers, meelproducten en plantaardige zaadoliën geeft vaak een overschot aan energie en (visceraal) overgewicht. Analoog aan roken en drugs heeft bewerkt voedsel verslavingskenmerken hetgeen ongezond gedrag in stand houdt.
Koolhydraatbeperking wordt vanaf het midden van de 19e eeuw ingezet bij adipositas en was voor de medicalisering in de vorige eeuw de hoeksteen van de behandeling voor DM2. De huidige leefstijladviezen gericht op gewichtsverlies door minder (vet) eten en meer bewegen hebben in de regel geen duurzaam resultaat, voornamelijk door een toename van honger en een verlaging van het metabolisme. Bariatrische chirurgie is ook gericht op calorierestrictie maar gaat op langere termijn vaak weer gepaard met gewichtstoename en een tekort aan micronutriënten. Ook het beschikbaar komen en gebruik van nieuwe dure medicatie kan de toename, progressie en complicaties van chronische ziekten niet voldoende voorkomen.
Een op de persoon toegesneden leefstijlinterventie gericht op afname van visceraal vet en toename van spiermassa sluit beter aan op de pathofysiologie van metabole disfunctie dat ten grondslag ligt aan obesitas, DM2, dyslipidemie leversteatose en hypertensie.
Dit vergt maaltijden rijk aan micronutriënten (essentiële vetzuren/aminozuren, vitaminen en mineralen), vasten en een strikte beperking in suikers, zetmeel en zaadoliën.
Deze strategie is goed onderbouwd, veilig en wordt wereldwijd steeds vaker ingezet als ‘standard of care’ om DM2 te doorbreken. Het biedt patiënten de mogelijkheid om met minder medicatie en minder kosten een duurzaam beter resultaat te krijgen. Het lichaam kan zich goed, bij de een sneller dan de ander, aanpassen aan de leefstijlverbetering. Insuline gevoeligheid, metabole efficiëntie en flexibiliteit nemen toe waardoor consumptie van zout en complexe koolhydraten desgewenst ook weer mogelijk is.
Een variëteit aan onbewerkte dierlijke en plantaardige voeding bevat voldoende eiwitten, vetten, vezels, vitaminen en mineralen. Bij vegetariërs en veganisten bestaat vaker een behoefte aan supplementen. Echt, onbewerkt voedsel dat van nature samengesteld is uit eiwit, vet en vezels draagt bij aan smaak en verzadiging, waardoor het aantal eetmomenten beperkt kan worden.
Dit protocol geeft handvatten voor het implementeren van deze leefstijladviezen en demedicalisatie in de dagelijkse praktijk.